Osteoporoza jest chorobą cywilizacyjną. Nie znaczy to, że nie występowała zanim nasza cywilizacja osiągnęła tak wysoki jak obecnie poziom rozwoju. Postęp cywilizacyjny spowodował bowiem nawarstwienie się czynników mających bezpośredni wpływ na kondycję organizmu przeciętnego człowieka, w tym także na stan naszego układu kostnego.

Osteoporoza jest metaboliczną chorobą kości – gospodarki wapniowej,  prowadzącą do zwiększonego ryzyka złamań. Jest chorobą o zasięgu światowym, występującą we wszystkich społeczeństwach, w różnych regionach geograficznych. Klinicznymi jej objawami są złamania kości i wynikające z nich powikłania. Główne przyczyny osteoporozy można podzielić na dwie grupy:

1. pierwotne, do których należą:

 
- przemiany hormonalne/stopniowy zanik wydzielania hormonów wraz z wiekiem/ - co dotyczy głównie kobiet

2. wtórne, do których należą:

- nie skompensowana we właściwy sposób dieta – poziom wapnia we krwi dorosłego, zdrowego człowieka utrzymuje się na stałym poziomie, jeśli więc w diecie brakuje wapnia, jest on niejako „wypłukiwany” z kości  - stanowią one bowiem magazyn wapnia dla organizmu

- brak ruchu – wpływa na ogólne pogorszenie się kondycji organizmu, powoduje obniżenie wydzielania tzw. hormonów młodości, przede wszystkim „serotoniny”, która z kolei działa jako katalizator innych przemian ustrojowych podtrzymujących siły witalne organizmu

- stres – o wpływie stresu na organizm ludzki napisano wiele – długotrwałe utrzymywanie organizmu w stanie stresu może powodować zaburzenia hormonalne, w szczególności obniżenie ich poziomu we krwi co z kolei prowadzi do zaburzeń funkcjonowania organizmu.

Współczesny człowiek stale narażony jest na wszystkie, wymienione powyżej, wtórne przyczyny osteoporozy. Jeśli do tego dołożymy przyczyny pierwotne – nierozerwalnie związane z wiekiem , okaże się , że głównym problemem z osteoporozą jest coraz niższy wiek zarówno kobiet jak i mężczyzn, u których diagnozuje się tę chorobę. Leczenie jej trwa następnie do końca życia i jest to głównie leczenie objawowe, przeciwbólowe oraz mające na celu ograniczenie rozwoju choroby.

Profilaktyka osteoporozy jest zatem ważna i to nie tylko dla osób po pięćdziesiątym roku życia. Wiek rozpoczęcia aktywnej, świadomej  profilaktyki powinno się obniżyć już do 35 roku życia. Najważniejszym, i nie do przecenienia elementem profilaktyki jest aktywność fizyczna.

Jak już wyżej wspomniano , powoduje ona wydzielanie się serotoniny oraz innych hormonów „szczęścia” – odpowiedni ich poziom wpływa na prawidłową pracę wszystkich narządów, a szczególności serca i układu krwionośnego oraz układu nerwowego. Serotonina wzmaga także procesy przyswajania i metabolizmu składników niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Co ważniejsze  - prawidłowy poziom serotoniny zapobiega depresjom, łagodzi objawy stresu. W efekcie czego mamy większą skłonność do samoakceptacji, pozytywnego myślenia, podejmowania nowych działań i aktywności – i to niezależnie od wieku. Zwyczajnie stajemy się młodsi „duchem” – a mówiąc precyzyjnie „ organizmem”.  Ruch jest więc „dobry na wszystko” – i nie jest to tylko slogan.

Już 20 minut aktywności fizycznej dziennie może znacząco poprawić funkcjonowanie naszego organizmu, nie mówiąc o poprawie sprawności umysłowej oraz lepszym wyglądzie.

Będąc więc aktywnym, nawet w tak podstawowym zakresie, uruchamiamy efekt lawinowy. Im bardziej jesteśmy aktywni, tym lepiej się czujemy, to z kolei powoduje, że jeszcze bardziej przybywa nam energii do działania. Ten efekt jest bardzo ważny , szczególnie dla osób już dotkniętych pierwszymi objawami osteoporozy, które dotychczas często zamykały się w kręgu bezruchu, który powodował jeszcze większe dolegliwości z powodu choroby. Często, niestety, także lekarze zalecali pacjentom ze zdiagnozowaną osteoporozą – ograniczenie aktywności ruchowej.
Na szczęście coraz więcej lekarzy i rehabilitantów jest zdania, że tylko ruch, w połączeniu z właściwą dietą może być pomocny w leczeniu osteoporozy.

W ten sposób powróciliśmy do kolejnego elementu profilaktyki – właściwej diety. W tym znaczeniu  poprzez „właściwą dietę” rozumiemy dietę nie przekraczającą potrzeb energetycznych organizmu oraz maksymalnie różnorodną. Różnorodna dieta , bogata w produkty mleczne o niskim poziomie przetworzenia, warzywa i owoce, ale także inne produkty zwierzęce, może z całą pewnością dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Niestety tryb życia większości z nas nie zapewnia możliwości spożywania regularnych i zbilansowanych posiłków. Co więcej – jakość produkowanych obecnie na świecie artykułów spożywczych – jest coraz niższa. Są one w coraz wyższym stopniu przetworzone – stają się bardziej namiastkami jedzenia niż prawdziwym pokarmem. Nie służy to zachowaniu wartości odżywczych.
Dodatkowo w wieku około 50 roku życia u kobiet i trochę później u mężczyzn dochodzą jeszcze pierwotne przyczyny osteoporozy – zaburza się metabolizm wapnia – czyli krótko mówiąc nawet jeśli w diecie dostarczamy wystarczająco dużo związków wapnia – organizm może mieć problemy z takim jego przetworzeniem by móc go przyswoić.

Czy zatem jesteśmy skazani na suplementację?

Pierwszym krokiem w profilaktyce powinna być, mimo wszystko, prawidłowa dieta. Postawmy sobie za cel spożywanie posiłków jak najbardziej różnorodnych oraz w postaci jak najmniej przetworzonej.

Jeśli mamy tzw. dzień biurowy – czyli osiem godzin za biurkiem – nie sięgajmy po namiastki czy słodycze, nie zajadajmy łakoci z pobliskiej cukierni – to pod każdym względem najgorszy wybór!!!  W takiej sytuacji lepiej już sięgnąć po jeden z coraz szerszej gamy dostępnych na rynku zbilansowanych suplementów diety   - w rodzaju „zastępnik posiłku”. Najczęściej posiadają one w składzie białka i węglowodany, zbilansowane w sposób zalecany w normalnej diecie. Preparaty te wzbogacane są w komplet witamin , minerały i pierwiastki śladowe. Uzupełnieniem składu jest zazwyczaj niewielka ilość tłuszczu. Tego typu preparaty powodują , że nie odczuwamy głodu, zjadamy ograniczoną ilość kalorii, a jednocześnie dostarczamy organizmowi wszystkich niezbędnych składników .

Niektóre z obecnie produkowanych preparatów wzbogacane są w odpowiednie dawki związków wapnia , przy okazji zapewniając ochronę przed odwapnieniem układu kostnego. Wybierając  - zwróćmy jednak uwagę na rodzaj zawartego w preparacie wapnia. Niektóre bowiem ze związków wapnia , szeroko stosowanych dotychczas – są niestety bardzo słabo wchłaniane przez organizm.  Obecnie jednak coraz częściej pojawiają się preparaty zawierające bardzo łatwo przyswajalne, naturalne związki wapnia – zapewniając im wysoką skuteczność. Tam gdzie upośledzony jest mechanizm metaboliczny przyswajania wapnia /a na tym polega istota osteoporozy/ - pierwszorzędne znaczenie ma stopień przyswajalności wapnia, a nie jego ilość zawarta w preparatach. W tym miejscu naturalne związki wapnia są kilkunastokrotnie bardziej przyswajalne niż np. popularny węglan wapnia – związek wapnia uzyskiwany syntetycznie, szeroko stosowany w przemyśle farmaceutycznym.
Na koniec warto jeszcze raz podkreślić, że tylko prawidłowa dieta wsparta choć minimalną aktywnością fizyczną zapewni  zdrowy układ kostny.